Sunita Williams Marathi Mahiti सुनीता विल्यम्स, या नावाने जागतिक स्तरावर ओळखली जाणारी एक महान अंतराळवीर आहे. त्यांचे जीवन आणि कार्य अनेकांसाठी प्रेरणादायी ठरले आहे. १९६५ मध्ये अमेरिकेतील ओहायो राज्याच्या युकेलिड शहरात जन्मलेल्या सुनीता विल्यम्सने आपल्या कार्यक्षेत्रात उच्च शिखरे गाठली आणि जगाला एक नवं उदाहरण दिलं आहे. चला तर सुनीता विल्यम्स या महान अंतराळवीरबद्दल सविस्तर माहिती पाहुयात. (astronauts sunita williams).
सुनीता विल्यम्स कुटुंब आणि बालपण
सुनीता विल्यम्स यांचा जन्म १९ सप्टेंबर, १९६५ रोजी अमेरिकेतील युक्लिड, ओहिओ या शहरात झाला. त्यांचे वडील दीपक पंड्या हे भारतीय वंशाचे आणि त्यांची आई सझन विल्यम्स ही अमेरिकन असून स्लोव्हेनियन आणि पोलिश वंशाची आहे. सुनीता विल्यम्सच्या कुटुंबामध्ये शिक्षणाचे महत्त्व खूप होते आणि त्यांना प्रारंभापासूनच चांगले शिक्षण घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले गेले. बालपणापासूनच विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाशी त्यांचा खोल संबंध होता.
त्यांचे प्राथमिक शिक्षण युकेलिड हायस्कूलमध्ये झाले. शालेय जीवनातच त्यांनी शारीरिक शिक्षण, खेळ आणि इतर अनेक क्षेत्रात आपले कौशल्य दाखवले. शाळेत त्यांनी क्रीडा, इतर सांस्कृतिक उपक्रमांत भाग घेतला. त्यानंतर त्यांनी संयुक्त राज्य नौदल अकादमी (Naval Academy) मध्ये प्रवेश घेतला आणि १९८७ मध्ये तेथून शारीरिक विज्ञान मध्ये पदवी घेतली.
सुनीता विल्यम्सचे जीवन एक प्रेरणादायी उदाहरण ठरते. त्यांच्या कुटुंबाची महत्त्वपूर्ण भूमिका त्यांच्या यशामध्ये होती. त्यांच्या वडिलांचे भारतीय वंशाचे असल्यामुळे त्यांना भारतीय संस्कृती आणि मूल्ये खूप महत्त्वाची होती. त्याचबरोबर, त्यांची माता आणि इतर कुटुंबीयही तिच्या पाठीशी होते. जीवनातील प्रत्येक क्षणाला त्यांनी चांगल्या प्रकारे जगण्याचे महत्त्व सांगितले. वाचन, लेखन आणि इतर सांस्कृतिक उपक्रम ह्यांमध्ये त्यांना वेळ द्यायचं होतं. त्यांना नेहमीच दुसऱ्यांना प्रेरित करणे आणि चांगली कार्ये करण्यासाठी प्रोत्साहित करणे आवडतं.
नौदल सेवेत प्रवेश आणि प्रारंभिक कारकीर्द
सुनीता विल्यम्स यांचा तंत्रज्ञान आणि इंजिनिअरिंगमध्ये असलेला गोडवा त्यांच्या नौदल सेवेत खूप उपयोगी ठरला. त्यांनी संयुक्त राज्य नौदल (US Navy) मध्ये एन्सिन म्हणून कामाची सुरुवात केली. त्या नंतरच्या काही वर्षांत त्यांनी पायलट म्हणून आपली कारकीर्द निर्माण केली. प्रयोगात्मक पायलट म्हणून त्यांना खास प्रशिक्षण दिले गेले, आणि त्यांचा कामातील अद्वितीय कामगिरीमुळे त्यांना चांगली मान्यता मिळाली. त्यांच्या नौदल सेवेमध्ये असताना, त्यांनी जेट विमानांसाठी विविध तपासणी आणि चाचण्या केल्या, जे आजही महत्वाचे मानले जातात. या अनुभवामुळेच सुनीता विल्यम्स अंतराळवीर होण्यासाठी योग्य उमेदवार ठरल्या.
सुनीता विल्यम्स आणि नासा NASA
सुनीता विल्यम्स १९९८ मध्ये नासा मध्ये नासाच्या 17 व्या गटात अंतराळवीर म्हणून निवड झाली होती. नासा ने त्यांना अंतराळवीर प्रशिक्षण देण्यासाठी आमंत्रित केले आणि त्यांचे प्रशिक्षण जॉन्सन स्पेस सेंटर येथे सुरू झाले. त्यांचा प्रारंभिक प्रशिक्षण अनेक महिन्यांपर्यंत चालला, आणि त्यात शारीरिक प्रशिक्षण, वैज्ञानिक प्रयोग आणि अंतराळस्थली कार्य करण्याचे कौशल्य शिकवले गेले.
2006 मध्ये STS-116 मिशनमध्ये त्यांची पहिली अंतराळ यात्रा झाली होती. त्या वेळी ते स्पेस शटल डिस्कव्हरी मध्ये एक मिशन स्पेशालिस्ट म्हणून सहभागी होत्या. त्यांचा मुख्य कार्य था आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक (ISS) साठी लागणाऱ्या उपकरणांचे स्थापत्य कार्य पूर्ण करणे. त्या वेळी सुनीता विल्यम्स ही भारतीय वंशाची दुसरी महिला होती जी अंतराळात गेली होती, ज्यापूर्वी कल्पना चावला होत्या.
सुनीता विलियम्स ह्या एक अनुभवी अंतराळवीर आहे. त्यांनी नासा (NASA) मध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान आहे. त्यांच्या नासा कारकिर्दीतील प्रमुख कामगिरी आणि प्रकल्पांची माहिती आपण पाहुयात.
सुनीता विलियम्स - प्रमुख अंतराळ मोहिमा
1. एक्स्पेडिशन 14/15 (Expedition 14/15) - कालावधी: डिसेंबर 2006 ते जून 2007, एकूण दिवस: 195 दिवस अंतराळात, वाहन: स्पेस शटल डिस्कव्हरी (STS-116)
कार्य:
● ISS वर अनेक वैज्ञानिक प्रयोग.
● 4 वेळा स्पेसवॉक (EVA) पूर्ण केले.
● अंतराळात धावलेली पहिली महिला मैराथॉन रनर – त्यांनी बोस्टन मॅराथॉन अंतराळात पूर्ण केली.
2. एक्स्पेडिशन 32/33 (Expedition 32/33) - कालावधी: जुलै 2012 ते नोव्हेंबर 2012, एकूण दिवस: 127 दिवस, वाहन: सोयुझ TMA-05M
कार्य:
● ISS चा कमांडर म्हणून कार्यरत.
● विविध विज्ञान आणि अभियांत्रिकी प्रयोग.
● 3 वेळा स्पेसवॉक पूर्ण केले.
बोईंग स्टारलाइनर क्रू फ्लाइट टेस्ट (2024–2025) - कालावधी: जून 2024 ते मार्च 2025, एकूण दिवस: 285 दिवस (मूळत: फक्त 8 दिवस नियोजित होते), वाहन: Boeing CST-100 Starliner
कार्य:
● नवीन स्टारलाइनर यानाची चाचणी.
● तांत्रिक बिघाडामुळे दीर्घकाळ ISS वर थांबावे लागले.
● अंतराळातील दीर्घ राहण्याचा अनुभव व NASA ला नवीन यानाच्या कार्यक्षमतेविषयी डेटा मिळवून देणे.
● सुनिता विल्यम्स - स्पेसवॉक विक्रम
सुनिता विल्यम्स यांनी 9 स्पेसवॉक पूर्ण करून, एकूण 62 तास 6 मिनिटांचा वेळ गाठला, जो महिलांमध्ये सर्वाधिक आहे.
एकूण वेळ अंतराळात: 600 हून अधिक दिवस, जे महिलांमध्ये सर्वाधिक वेळांपैकी एक आहे.
सुनिता विल्यम्स - पुरस्कार आणि सन्मान
● पद्म भूषण (भारत सरकार, 2008)
● नासा स्पेसफ्लाइट मेडल
● रशियन सरकारकडून "For Merit in Space Exploration" पदक (2011)
● BBC 100 Women यादीत समावेश (2024)
सुनीता विलियम्स यांचे नासा मधील योगदान प्रेरणादायी आहे. त्यांनी केवळ वैज्ञानिक प्रगतीतच नव्हे, तर महिलांसाठीही एक आदर्श निर्माण केला आहे.
सुनीता विल्यम्स - प्रमुख कार्य आणि शौर्य
सुनीता विल्यम्स यांची दुसरी मोठी मिशन STS-118 मध्ये 2007 मध्ये झाली. त्यावेळी त्यांनी एक महत्त्वाची यशस्वीरित्या अंतराळस्थळी कार्यवाही केली. त्यांनी ज्या काळात अंतराळात वेळ घालवला, त्यावेळी ती महिलांमध्ये सर्वात लांब अंतराळ प्रवासाची रेकॉर्डधारक होत्या. १९५ दिवस अंतराळात राहून त्यांनी अनेक महत्त्वाचे प्रयोग केले आणि अंतराळ स्थानकाच्या विविध कार्यांची देखरेख केली.
त्यांच्या एकूण मिशन्समध्ये आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकाचे अनेक महत्त्वाचे घटक बसवले आणि त्यात सौर पॅनेल आणि आवश्यक असलेल्या यंत्रणा स्थापत्य करणे समाविष्ट होते. सुनीता विल्यम्सने अंतराळात अनेक स्पेसवॉक देखील केले. त्या स्पेसवॉक मध्ये ते ५५ तासांहून अधिक वेळ अंतराळात बाहेर काम करत होत्या. हे कार्य अत्यंत आव्हानात्मक होते आणि सुनीता विल्यम्स यांनी ते उत्तम प्रकारे पार केले.
अंतराळातील गमती
अंतराळात वेळ घालवण्याची एक विशेष गम्मत म्हणजे, मायक्रोग्रॅव्हिटी म्हणजेच वजन नसलेल्या स्थितीत काम करण्याचा अनुभव. या वातावरणात सुनीता विल्यम्स यांना ज्या समस्यांचा सामना करावा लागला त्यात रोजच्या जीवनातील सोप्या गोष्टी जसे की झोपणे, खाणे आणि व्यायाम करणे यासारख्या क्रियांमध्येही अडचणी आल्या. पण सुनीता विल्यम्स यांना यातील प्रत्येक अडचण तडजोड करून पार करणे आले. उदाहरणार्थ, 2007 मध्ये त्यांना बोस्टन मॅरेथॉन पूर्ण करण्याचा एक वेगळाच अनुभव मिळाला. अंतराळात असतानाही तिने तिथल्या स्पेस-फिटनेस ट्रीडमिलवर चालून मॅरेथॉन पूर्ण केला. हे त्या काळातील एक मोठे कार्य मानले जाते.
सुनीता विलियम्स - अंतराळ ते पृथ्वीवरील परतीचा प्रवास
सुनीता विलियम्स 18 मार्च 2025 रोजी यशस्वीरित्या पृथ्वीवर परतल्या. त्यांनी नऊ महिन्यांपेक्षा अधिक अंतराळात घालवला, जो मुळात फक्त आठ दिवसांच्या मोहिमेसाठी नियोजित केला गेला होता. यानामधील काही तांत्रिक अडचणींमुळे त्यांचे परतीचे वेळापत्रक लांबले.
बोईंगच्या स्टारलाइनर (CST-100) यानामध्ये झालेल्या बिघाडांमुळे NASA ने निर्णय घेतला की, स्टारलाइनर यानाला अंतराळस्थानकावरून मानवरहित परत पाठवले जाईल. मात्र, सुनीता विलियम्स आणि त्यांचे सहकारी बटच विलमोर यांना SpaceX च्या Crew Dragon "Freedom" या यानाद्वारे परत पृथ्वीवर आणण्यात आले. या मिशनमध्ये NASA चे निक हेग आणि रॉसकॉसमॉसचे अलेक्झांडर गोर्बुनोव हे देखील सहभागी होते.
सुनीता विल्यम्सची वारंवारता आणि भविष्य
सुनीता विल्यम्स आजही नासा मध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत आहेत. ती आपल्या कार्यामध्ये मंगळ ग्रहावर मानवाचा पहिला पाऊल ठेवण्याचे कार्य आणि अंतराळी जीवनाच्या अधिक अध्यायांच्या शोधासाठी विविध प्रकल्पांमध्ये सक्रियपणे सहभागी होतात. त्यांच्या अनुभवामुळे त्यांनी अनेक दीर्घकालीन अंतराळ अभियानांसाठी आपले मार्गदर्शन आणि योगदान दिले आहे. अंतराळ विज्ञानाच्या क्षेत्रात त्यांनी केलेली मेहनत आणि त्यांचे योगदान भविष्याच्या अंतराळ अभियानांच्या दृष्टीने खूप महत्त्वाचे आहे.
सुनीता विल्यम्स या एक असामान्य व्यक्तिमत्वाच्या महिलेमध्ये त्याचं दृढनिश्चय, कष्ट आणि समर्पण यांची सरगम आहे. त्यांनी आपल्या कार्यामुळे एक पिढी प्रेरित केली आहे. विज्ञानाच्या क्षेत्रात आणि खास करून महिलांसाठी एक आदर्श उभा केले आहे. त्यांच्या जीवनातील प्रत्येक पावलाने हे सिद्ध केले की, कोणतीही गोष्ट साधता येऊ शकते, जर ती आपल्याला अढळ निष्ठा आणि कठोर परिश्रमाच्या माध्यमातून मिळवायची असेल.
0 टिप्पण्या